قارچ یک ماده غذایی ارزشمند و مغذی است که در سراسر جهان مصرف میشود. پرورش قارچ یک کسب و کار پرسود و قابل اطمینان است که میتواند درآمد مناسبی را برای سرمایهگذاران فراهم کند. برای پرورش قارچ به یک مکان مناسب و تجهیزات با کیفیت نیاز است. یکی از مهمترین کارهایی که در پرورش قارچ باید صورت گیرد، ساخت سالن پرورش قارچ است. سالن پرورش باید شرایط محیطی مناسبی را برای رشد قارچها فراهم کند.
مجموعه تخصصی قارچ سارا در نظر دارد، در این مقاله به بررسی نکات مهم در ساخت سالن پرورش قارچ بپردازد. این نکات شامل پرورش قارچ، انتخاب محل مناسب، طراحی سالن، ساخت و تجهیز سالن و کنترل شرایط محیطی است. لطفا با ما همراه باشید.
تماس با کارشناسان مجموعه تخصصی قارچ سارا :
02191308289
09303355099
09960327971
تعریف قارچ
قارچ یکی از حساسترین موجودات روی زمین است که حتی با تغییرات اندک دما واکنش نشان میدهد. بنابر این با اینکه این ماده غذایی مفید و پرطرفدار در رژیم غذایی محسوب میشود و پروش قارچ فرآیندی پرسود و رو به رشد در صنایع غذایی به شمار میآید که به مرور به طرفداران آن افزوده میشود. ، اما از طرفی پرورش آن فوقالعاده کار حساسی است.
در تعریف پرورش قارچ به زبانی سادهتر میتوان گفت: کنترل، مدیریت و تنظیم آیتمهایی چون دما،رطوبت، هوا، نور و بهداشت در یک محیط بسته!
باید بدانیم با اینکه میتوان در هر سالنی و با هر ویژگی قارچ پرورش داد اما اگر سالن فاقد هر یک از آیتمهای پرورش قارچ باشد، کار بسیار سخت و طاقتفرسا خواهد بود و سالندار بعد از مدتی پرورش قارچ را رها خواهد کرد.
پس با در نظر گرفتن این آیتمها برای یک سالن مخصوص پرورش قارچ ما میتوانیم براحتی پرورش قارچ را کنترل کنیم و بهترین بازدهی را از یک سالن داشته باشید. در ادامه بطور مفصل به این موضوع خواهیم پرداخت.
ساخت سالن پرورش قارچ
پرورش قارچ هم مانند دیگر محصولات کشاورزی به یک مکان مناسب و تجهیزات با کیفیت نیاز دارد. یکی از مهمترین بخشهای یک واحد پرورش قارچ، ساخت سالن پرورش قارچ است. سالن پرورش باید شرایط محیطی مناسبی را برای رشد قارچها فراهم کند.
نکته حائز اهمیت اینست که: بتوان در آن مکان 5 آیتمی(دما،رطوبت، هوا، نور و بهداشت) که در تعریف قارچ به آنها اشاره کردیم را براحتی مدیریت و کنترل کرد.
بطور کلی در ایران سالنهای پرورش قارچ بر اساس متراژ و استفاده از تجهیزات به سه دسته تقسیم میشوند که عبارتند از:
1- خانگی (سنتی)
معمولاً اکثر سالنهای پرورش خانگی قارچ، بخشی از منزل مسکونی مانند طبقه زیرین ساختمان، زیرزمین، یک واحد مجزای آپارتمان، پارکینگ ساختمان است. در این سالنها نسبت به دیگر سالنهای پرورش قارچ از تجهیزات خانگی مثل کولرهای کوچک و اجاق گازها برای گرمایش سالن استفاده میشود.
2- صنعتی
سالن پرورش قارچ صنعتی مکانی است که برای پرورش تجاری قارچ طراحی و ساخته شده است. این سالن ها معمولاً بزرگ و دارای تجهیزات و امکانات پیشرفتهای نسبت به دگر سالنها هستند که برای ایجاد شرایط محیطی مطلوب برای رشد قارچ ضروری است.
3- نیمه صنعتی(کارگاهی)
سالنهای نیمه صنعتی در کشور ما از سالمهای پرطرفدار و بسیار پرکاربرد بشمار میرود. این سالنها معمولا در روستاها که زمینها و فضای زیادتری را میتوان به پرورش قارچ اختصاص داد، ساخته میشوند که از استانداردهای ویژهای برخوردار هستند.
از مزیتهای این تک سالنها میتوان به این مورد اشاره کرد که شخصی که تصمیم به پرورش قارچ در یک زمین دارد و قادر به احداث یک زمین صنعتی با هزینههای کلان با توجه به نوع ساختساز و تجهیزات بیشتر آنها را ندارد، امکان ساخت چندین سالن کارگاهی در یک زمین برای او مهیاست.
نکته: سالنهای مجاور نیمه صنعتی از نظر ورود و خروج هوا ارتباطی با هم نداشته و تنها درکنار هم ساخته میشوند. اما در این بین بعضی از سالنهای نیمه صنعتی از نظر فاکتورهای لازم برای سالن پرورش قارچ به سالنهای صنعتی شباهت زیادی دارند.
ساخت سالن پرورش قارچ نیمه صنعتی
این سالنها مانند دیگر سالنهای پرورش قارچ از ویژگیهای خاصی برخوردارند که هر سالندار باید به آنها توجه داشته باشد. مجموعه قارچ سارا با توجه به اهمیت این موضوع برای سالندارهای خود بر آنست تا بطور جامع و مفصل به این موضوع بپردازد. لطفا همچنان با ما همراه باشید.
برای مشاوره رایگان و ساخت سالن پرورش قارچ نیمه صنعتی همین الان درخواست خود را ثبت کنید!
الزامات احداث و ساخت سالنهای پرورش قارچ نیمه صنعتی(کارگاهی) به شرح زیر است:
1- ابعاد استاندارد ساخت سالن پرورش قارچ
برای پروش قارچ سالنهایی وجود دارد که از نظر توجیه اقتصادی و کارآمدترین سالنهای پرورش قارچ بطور مهندسیساز ساخته شدهاند. این سالنها دارای ابعاد استاندار و بر اساس شرایط مورد نیاز پرورش قارچ بطور اختصاصی طراحی میشوند.
ابعاد سالنهای نیمه صنعتی به عرض 6 الی 6/5 متر به طول 15 الی20 متر و ارتفاع 6-4 متر وجود دارند. شایان ذکراست که 2 متر از طول سالن برای پیش سالن استفاده میشود.
2- جنس سقف در ساخت سالن پرورش قارچ
یکی از روش های تنظیم آسانتر شرایط محیطی (دما،رطوبت، هوا، نور و بهداشت ) داخل سالن های پرورش، عایقبندی مناسب آنها میباشد. با یک عایق بندی خوب سالنها، هزینههای مربوط به کنترل شرایط محیطی نیز کاهش مییابد.
بطور مثال: اگر از سقفهای شیروانی بدون عایق برای ساخت سالن خود استفاده کنید، اتلاف انرژی، دما و رطوبت بسیار بالا رفته و به فرایند رشد مناسب قارچها آسیب خواهد زد.
3- جنس بدنه دیوارها
برای تنظیم بهتر رطوبت در سالن پرورش قارچ غیر از عایقبندی سالن باید جنس دیوارها از سیمان باشد که بتوان رطوبت را در مدت زمان طولانی در سالن نگهداری کرد.
لذا عایقبندی بدنه و سقف سالن از اهمیت بسیار بالایی برخورد بوده و دیوارهای سالن باید کاملا پوشیده باشد تا از ورود هرگونه اسپور و آفت بیماریزا جلوگیری کرد.
4- کفسازی در ساخت سالن پرورش قارچ
کف سالن پرورش قارچ بدلیل اینکه باید وزن زیاد قفسهها، کمپوست و خاک را تحمل کند، باید از جنس بتن بوده و شنارژ شود.
کف سالن باید حتما دارای آبراهه و یا کف شور با شیب کم(حدود 1 درجه) باشد تا درمواقع شستشو آبهای اضافه از سالن براحتی خارج شوند.
5- سقف سالن
یکی از مهمترین الزامات یک سالن پرورش قارچ نیمهصنعتی سقف سالن است بدلیل اینکه میتواند در تنظیم دما و رطوبت سالن تاثیر بسزایی داشته باشد.
چنانچه سقف سالن عایقبندی نباشد، گرمای خورشید که به سقف میتابد براحتی سالن را تحت تاثیر قرار داده و کنترل دما برای سالندار بسیار مشکل خواهد شد.
برای جنس سقف سالن پرورش قارچ کارگاهی معمولا از عایقهای قوی مانند: تیرچه بلوک، فوم، یونولیت و پشمشیشه استفاده میشود.
6- جنس دیوارهای سالن پرورش قارچ نیمهصنعتی
بهتر است برای دیوارهای سالن پرورش قارچ نیمهصنعتی از رنگهای اپوکسی براق رنگ روشن استفاده کنید. رنگهای روشن منجر به روشنشدن بیشتر سالن و دید بهتر افراد شده و از طرفی اگر آلودگی و کپک در سالن باشد براحتی قابل مشاهده خواهد بود.
7- پیش سالن
همه سالنهای پرورش قارچ باید از یک محیطی به نام پیش سالن برخوردار باشند. پیش سالنها هم مانند دیگر الزامات سالن پرورش قارچ دارای ویژگیهای خاصی است که عبارتند از:
1- پیشسالنها باید هم عرض سالن کارگاهی، طول آن به اندازه 2 مترمربع و محل قرارگرفتن تجهیزات سالن پرورش قارچ باشد.
2- تجهیزات مورد نیاز برای سالنهای نیمهصنعتی را میتوان کولرآبی، کولرگازی، مخزن آب برای آبیاری، بخاری گازی، رطوبت ساز، تابلو برق، کابینتی برای نگهداری تجهیزات و وسایل مورد نیاز و ترازو برای وزنگیری قارچها نام برد.
3- وجودحوضچه ضدعفونی در ابتدای سالن برای جلوگیری از بیماریها
4- هواسازی سالن پرورش قارچ توسط دستگاههای هواساز به اینصورت که هوایی که باید وارد سالن شود را از نظر دما و رطوبت تحت تاثیر قرار میدهد. بطور مثال: اگر قرار است هوای گرم وارد سالن پرورش قارچ شود این هواسازها هوا را گرم کرده و بالعکس اگر نیاز به هوای سرد در سالن باشد، هوا را خنک کرده و به داخل سالن هدایت میکنند.
در سالنهای کارگاهی در واقع کولرها و بخاریها که در پیش سالنها قرار میگیرند نقش هواسازها را ایفا میکنند.
برای ورود هوای تازه به داخل سالن لازم است، یک دریچه در ابتدای پیش سالن مانند یک پنجره یا یک فن مکنده هوا گذاشته شود.
8- قفسه بندی در ساخت سالن پرورش قارچ
قفسهبندی برای هر سالن باید در محل اصلی سالن جوشکاری و نصب شود.
قفسه بندی در یک سالن نیمه صنعتی باید دارای ویژگیهای زیر باشد:
1. ابتدای سالن ورودی سالن تا ابتدای قفسهها 80 سانت
2. فضای خالی انتهای سالن فاصله دیوار تا انتهای قفسهها 80 سانت یا cm 75
3. عرض راه روی اصلی یا راهروی بین دو ردیف 100 سانت
4. عرض راهروی کنار دیوار 70-60 سانت
5. فاصله طبقات 65-70 سانت
6. فاصله طبقه اول از زمین 20 تا 25سانت
7. ارتفاع آخرین طبقه تا سقف یک متر تا یک متر و بیست سانت
نکته : اندازه های گفته شده تا 10 سانتیمتر قابل تغییر هستند.
9- تنظیم هوا
در سالن پرورش قارچ کارگاهی یک ورودی و یک خروجی هوا باید وجود داشته باشد.به اینصورت که دریچه ورودی هوا سالن اصلی در پیش سالن و در فاصله 50 سانت مانده به سقف روی دیوارها قرار میگیرد. ورودی هوا باید در ابتدای سالن، بالای درب ورود و یا کنارههای عرضی سالن باشد تا تهویه هوا بصورت اصولیتر انجام شود.
دریچه خروجی هوا نیز دقیقا روبروی دریچه ورودی و در انتهای سالن و به اندازه نیم متر از کف تهویه میشود، که اصطلاحا به آن اگزور هم گفته میشود. این اگزورها درواقع هوای با دیاکسید کربنی که در پایین قرار دارد را به بیرون هدایت میکنند.
10- هوای تازه و سیرکوله
مهمترین ویژگی یک سالن پرورش قارچ دکمه ای گردش هوا مناسب است. گردش و تنظیم هوا یکی از آیتمهای اساسی در پرورش قارچ است که از اهمیت بالایی برخوردار بوده که براساس بهترین گردش هوا، بهترین ساختار برای ساخت سالن قارچ سالن مستطیل شکل خواهد بود.با توجه به اینکه برای پرورش قارچ باید گردش هوای خطی داشته باشیم، طراحی مستطیل شکل بهترین گردش هوا را به سالن میدهد.
نکته: ورودی هوا باید از قدرت و فشار بالایی برخوردار باشد تا هوای داخل سالن به خوبی خارج شود.
معمولا روی خروجی هوا یک دمپر نوسان آزاد قرار میگیرد که وقتی فشار به هوای داخل وارد میشود. این دمپرها بطور خودکار بازشده، هوای اضافه خارج و مجدد بسته میشوند. دمپرها درواقع باعث کنترل آلودگی و جلوگیری از ورود حشرات و اسپورهای بیماریزا میشوند.
ما در یک سالن پرورش قارچ یک دوره دوماهه پرورش قارچ داریم، که در ماه نخست رشد رویشی و در ماه دوم(تقریبا از روز 35) رشد زایشی قارچ را خواهیم داشت.
در ماه نخست نیازی به عمل تهویه نیست و از روش سیرکوله استفاده میشود.سیر کوله یعنی به جریان انداختن هوای سالن بدون اینکه هوا عوض شود. برای عمل سیرکوله باید یک فن از سقف سالن پرورش قارچ آویزان شده و هوای فوقانی سالن را فشار داده و به سمت پایین هدایت کند.
بعد از اینکه وارد مرحله هوادهی ( رشد زایشی) میشویم، عمل تهویه و سیرکوله با هم انجام میشود. به اینصورت که هوای تازه توسط دریچهای که در پیش سالن قرار دارد، وارد پیش سالن و از طریق کولر آبی به سالن اصلی هدایت میشود. به دریچه ورودی هوا داکتهای پلاستیکی تا انتهای سالن نصب میشود که با فاصله هر 50cm یک سوراخ 5cm ایجاد میکنند تا هوا به تمام سالن برسد.
11- پلههای دسترسی به طبقات
در ساخت سالن نیمه صنعتی با توجه به ارتفاع سالن میتوان تا 5 طبقه هم برای پرورش قارچ طبقهبندی داشته باشیم. مسلما برای دسترسی آسانتر به طبقات بالاتر قفسهها نیاز به یکسری ابزار خواهیم داشت. در همین راستا پلههایی (پله منبری) ساخته میشوند که چرخدار هستند که براحتی قابل حرکت باشند.
برای راهروهای کنار دیوار سالن پرورش قارچ پلههای کم عرض و برای راهروی وسط سالن پلههایی با عرض بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند.
از تجهیزات دیگری مانند بالابرهای ریلی و یا آسانسوری هم میتوان استفاده کرد.
12- ابزار و تجهیزات برای ساخت سالن پرورش قارچ:
تجهیزات پرورش قارچ نمونههای مختلفی دارند و به طور کلی به ۳ دسته تجهیزات سنگین، آبیاری و سنجشی تقسیمبندی میشود. در صورتی که این لوازم به درستی انتخاب شوند میتوانند به خوبی نیاز کاربر را برطرف سازند. برخی از این ابزارها عبارتند از:
1-پک اتومات با سنسور دمای محیط و دمای کمپوست
2-دماسنج جیوه ای میله ای
4-دستگاه رطوبت ساز سالن قارچ
5- سلفون کش دستی
6- سر آبپاش
7- سرمایشها
8- گرمایشها
9- فنها
10- هواسازها
13- اتوماسیون سالن
برای هوشمندسازی سالنهای پرورش قارچ دستگاههای وجود دارد که در تابلو برق نصب میشود و تمامی ابزارها و تجهیزات ساخت سالن پرورش قارچ مثل: کولرها و رطوبت سازها به این دستگاهها وصل میشوند.
این دستگاه دارای سیمکارت بوده و از طریق وایفای به تلفن همراه وصل و به سالندار کمک میکند تا سالن پرورش قارچ را براحتی کنترل کند. درواقع با هوشمندسازی سالن و تنظیم دستگاه شما میتوانید، حتی از راه دور هم تمامی 5 آیتم مهمی که برای کنترل سالن پرورش قارچ خود لازم دارید، را براحتی مدیریت کنید.
سخن پایانی:
در این مقاله به بررسی نکات مهم در ساخت سالن پرورش قارچ نیمه صنعتی پرداختیم. ساخت این گونه سالن ها نیازمند توجه به عوامل مختلفی از جمله مکان مناسب، تجهیزات و امکانات مورد نیاز، و رعایت استانداردهای بهداشتی و ایمنی است.
مجموعه تخصصی قارچ سارا با سالها تجربه در زمینه پرورش قارچ، آماده ارائه خدمات مشاوره و طراحی سالنهای پرورش قارچ به علاقهمندان است. این مجموعه با بهرهگیری از دانش و تجربه کارشناسان خود، شما را در راهاندازی یک کسب و کار موفق در زمینه پرورش قارچ یاری خواهد داد.
با توجه به نکات مطرح شده در این مقاله، می توان گفت که ساخت سالن پرورش قارچ نیمه صنعتی یک سرمایه گذاری مناسب برای افرادی است که به دنبال راه اندازی یک کسب و کار پرسود و با سودآوری بالا هستند. با توجه به نیاز روزافزون جامعه به قارچ، پرورش این محصول می تواند یک فرصت شغلی عالی برای افراد علاقمند باشد.
در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در زمینه ساخت سالن پرورش قارچ نیمه صنعتی، شما میتوانید برای اطلاعات بیشتر به صفحه اینستاگرام سارا نظری مراجعه و یا به کانال تلگرام نقطعه شروع سارا نظری بپیوندید و از آموزشها و مشاورههای لازم بهرهمند شوید.
تماس با کارشناسان مجموعه تخصصی قارچ سارا :
02191308289
0930335509