قارچ سالم و سفید آرزوی هر تولیدکننده و صاحب مزرعه قارچ است، اما متاسفانه لکه‌های مختلفی که بر روی قارچ ممکن است ایجاد شود، که کیفیت آن را پایین آورده و محصول را به سطح درجه دو و سه تبدیل کند. برای پیشگیری از این اتفاق باید منشا آن را شناخت و از آن جلوگیری کرد. مجموعه قارچ سارا تصمیم دارد شما را بیشتر با بیماری لکه‌باکتریایی که یکی از مهمترین بیماری در پرورش و تولید قارچ بشمار می‌رود آشنا کند. چنانچه در پرورش قارچ کسب و کاری دارید پیشنهاد میکنیم با ما همراه باشید تا محصولی درجه یک را تولید و پرورش دهید.
تماس با کارشناسان مجموعه تخصصی قارچ سارا : 02191308289
بیماری لکه‌باکتریایی چیست؟
بیماری لکه‌باکتریایی یا لکه‌قهوه‌ای، در قارچ دکمه‌ای ( Agaricus bisporus) دیده می‌شود. در سال‌های اخیر به عنوان یک بیماری شایع و مهم در سالن‌های پرورش قارچ در ایران ایجاد مشکل نموده است.
این بیماری توسط باکتری به نام Pseudomonas tolaasii ایجاد می‌شود، که همیشه در خاک پوششی و حتی بر روی قارچ یافت می‌شود. در شرایط خاص این باکتری با سرعت رشد و تکثیر یافته و لکه‌های قهوه‌ای رنگی را بر روی قارچ‌ها پس از چند ساعت ایجاد می‌کند.
در واقع در اثر فعالیت باکتری عامل بیماری بر روی قارچ، سمی مخرب به نام تولاسین تولید می‌شود. قارچ نیز برای مبارزه با این سم اقدام به آزاد کردن آنزیم‌هایی در محل حضور باکتری می‌کند و در نهایت باعث ایجاد رنگ قهوه‌ای در بافت قارچ می‌شود.
لکه‌هایی که توسط این باکتری ایجاد می شوند، ابتدا به صورت زرد رنگ بوده، اما بعداً به رنگ قهوه‌ای در می‌آیند.
بیماری لکه باکتریایی می‌تواند در هر مرحله‌ای از رشد قارچ ظاهر شود، حتی در قارچ‌هایی که بعد از برداشت بسته‌بندی شده و در داخل یخچال نگهداری می‌شوند.
——————————————————————————
پیشنهاد میکنیم مقاله علت تغییر رنگ قارچ دکمه‌ای را مطالعه کنید.
——————————————————————————
عوامل ایجاد بیماری لکه‌باکتریایی
باکتری‌ها همیشه و در همه‌جا وجود دارند، اما باعث ایجاد لکه باکتریایی نمی‌شوند. آنچه باعث ایجاد لکه باکتریایی می شود این است ک تعداد باکتری بیش از حد افزایش پیدا می‌کند.
مهمترین عواملی که در توسعه و گسترش بیماری لکه‌باکتریایی یا لکه قهوه‌ای می‌توان تاثیر گذار باشد.
1- خیس بودن همیشگی سطح کلاهک قارچ‌های خوراکی
2- هوادهی نامناسب
این بیماری همیشه در جاهایی که هوادهی نامناسب داشته باشد رشد می‌کند، خصوصا در شرایط آب و هوایی که تبخیر سطحی از سطح قارچ‌ها به خوبی انجام نشود.
لازم بذکر است که بدانید: برای کنترل این بیماری، استفاده از کلر در آب آبیاری (محلول کلرین) با هدف کاهش جمعیت باکتری موجود در بستر و روی سطح قارچ توصیه می‌شود.
علائم بیماری لکه‌باکتریایی
همانطور که از نام این بیماری مشخص است، مهمترین عامل آن ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی سطح کلاهک خواهد بود. این لکه‌ها از قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای تیره متغیر هستند.در ادامه به علائم و نشانه‌های این بیماری خواهیم پرداخت.
1-سطح پوششی بیماری لکه‌باکتریایی
گاهی مواقع ممکن است تمام سطح کلاهک تحت تاثیر بیماری لکه‌باکتریایی قرار بگیرد یا در اغلب موارد لکه‌های از هم جدا شده با اندازههای مختلف بر روی قارچ‌ها دیده شود.
2- اندازه لکه‌ها
برخی از مواقع لکه های بسیار کوچک(1-2میلی متری) و در تعداد بسیار زیادی مشاهده شود. قارچ های مبتلا در دست حالت لجز مانند دارند.
3- ایجاد ترک و حفره‌های سیاه بر روی قارچ‌ها
در صورتی که علائم بیماری لکه باکتریایی ظاهر شود و سپس شرایط خشکی در سالن برقرار شود قارچ های مبتلا از شکل طبیعی خود خارج شده و روی کلاهک ترک و یا حفره‌های سیاه‌رنگی ایجاد می‌شود که با چشم قابل دیدن هستند.
4- ساقه قارچ‌ها و یا محل اتصال دو کلاهک
ساقه‌ی قارچ نیز ممکن است تحت تاثیر این بیماری قرار بگیرد و گسترش لکه‌ها روی سطح کلاهک در اغلب موارد به مدت زمان خیس‌بودن سطح کلاهک بستگی دارد به عنوان مثال لکه ها در حاشیه کلاهک یا در جاهایی که دو کلاهک با یکدیگر در تماس هستند بیشتر دیده می شود.
زمان شیوع بیشتر بیماری لکه‌باکتریایی
بیماری لکه‌باکتریایی Bacterial blotch در ماه‌های سرد سال در سالن‌های سنتی و نیمه صنعتی شایع‌تر است. زیرا در این فصل در زمان هوادهی که رطوبت بالای 95 درصدخواهد بود.
هوای سرد وارد سالن شده و باعث ایجاد قطره‌های زیاد آب روی بستر یعنی دقیقا مکانی که اولین پین هدها در حال شکل‌گیری هستند شده و سطح خاک و پین های یا سرسنجاقی‌های تازه تشکیل شده خیس می‌شوند. درنهایت مدت زمان زیادی در این حالت باقی می‌مانند. این عامل اصلی تکثیر باکتری سودوموناس تولاسی است.
راه‌های کنترل گسترش بیماری لکه‌باکتریایی
جلوگیری از سرایت باکتری بهترین روش است. باکتری‌ها وقتی که روی سطح قارچ‌ها قرار می‌گیرند، به شرط وجود رطوبت در سطح قارچ تکثیر می‌شوند. روشهای مختلفی برای کاهش خسارت و کنترل بیماری لکه‌باکتری در قارچ وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
۱- رطوبت نسبی95 درصد سرعت جریان هوای مطلوب 10 سانتی‌متر بر ثانیه و یا یک متر در 10 ثانیه باشد.
2- خاک پوششی مناسب
۴- استفاده از کمپوست باکیفیت، که به طور صحیح پاستوریزه شده است.
۵- کنترل آفات و حشرات مخصوصاً مگس ها که می توانند به‌راحتی این بیماری را از سالن‌های مختلف جابجا کنند.
6- بعد از هر آبیاری، سطح اندام قارچ ها را با تهویه خشک کنید قطرات آب روی قارچ‌ها باعث رشد سریع این باکتری می‌شود.
7- استفاده از هیپوکلریت سدیم (آب کلر) یا کلسیم برای کنترل این بیماری استفاده کنید. از آنجایی که نور و دمای پیرامون موجب کاهش میزان غلظت کلر می‌شود، ضروری است که ظرف اصلی این محلول در جای تاریک و تیره با غلظت 150ppm نگهداری شود.
8- کنترل شرایط محیطی و تغییرات ناگهانی رطوبت سالن پرورش قارچ
9- قارچ‌های آلوده و بدون علامت، نباید در رطوبت بالا و دمای زیاد نگهداری شوند.
10- به حداقل رساندن میزان خیسی سطح قارچ اهمیت زیادی دارد. در صورتیکه جریان هوا بسیار کند باشد، تبخیر کاهش پیدا کرده و شرایط برای توسعه این بیماری بیشتر خواهد شد. رابطه مستقیمی بین رطوبت نسبی یا رطوبت مطلق و سرعت جریان هوا بر روی سطح بستر وجود دارد.
نکات کلیدی که باید رعایت کنید
1- شرایط پرورش قارچ را طوری تنظیم کنید که تبخیر از سطح قارچ‌ها و خاک به‌خوبی صورت بگیرد.
2- روش اصولی آبیاری قارچ با کلر را بدانید و اجازه ندهید که بعداز آبیاری بیش از 2 ساعت سطح قارچ خیس بماند.
3- اطمینان حاصل نمایید که کنترل دما تا حد ممکن بصورت دقیق انجام شود.
4- در هر آبیاری 150ppm کلر را مورد استفاده قرار دهید.
5- قارچ‌های بیمار و بقایای قارچی( مانند ته قارچ‌ها) را دور بریزید . با استفاده از روشهای پیشگیری که به آنها پرداختیم، مانع از انتشار این باکتری شوید.
6- تمامی موارد تشکیل‌دهنده خاک پوششی را چه قبل و چه بعد از مخلوط‌نمودن در محیطی دور از آلودگی نگهداری کنید.
پیشنهاد قارچ سارا درباره بیماری لکه‌باکتریایی
پیشنهاد متخصصین ما برای شما که کسب‌کار پرورش قارچ دارید، داشتن پیش سالن با دریچه های ورودی استاندارد برای کمک به مبتلا نشدن به بیماری لکه باکتریایی است.
همچنین نصب دمپر نوسان آزاد برای اگزوز یا دریچه خروج هوا برای جلوگیری از ورود هوای سرد و حشرات ناقل باین بیماری و پیشگیری از بروز بیماری‌های مختلف از جمله مایکوگون، ورتیسیلیوم و لکه باکتریایی است.
توصیه می‌شود قبل از شروع دوره درزگیری کامل سالن انجام شود و از هوابند برای درزگیری استفاده کنید. چنانچه بعداز استفاده مداوم از یک برند خاک پوششی و کمپوست دچار تکرار یک نوع بیماری و آلودگی شدید، برای دوره پرورش بعدی از برند‌های دیگر خاک پوششی و کمپوست استفاده کنید.
——————————————————————————
لطفا مقاله بهترین برند خاک پوششی قارچ باید چگونه باشد؟ را مطالعه بفرمایید.
——————————————————————————
سخن پایانی:
در نهایت باکتری‌ها همیشه و در همه جا وجود دارند، اما باعث ایجاد لکه باکتریایی نمی‌شود. آنچه باعث ایجاد لکه باکتریایی می‌شود، افزایش تعداد باکتری‌ها و عفونت لکه‌های باکتریایی قارچ‌ها است.
انبار مواد اولیه خاک پوششی ، در فضاهای عاری از آلودگی و نیز کنترل دقیق، شرایط سالن پرورش و جداسازی و حذف قارچ‌های آلوده از بستر در محیط سالن پرورش می‌توانند از مهمترین اقداماتی باشند، که اجرای آنها در کنترل این بیماری ضرورت دارد.
مجموعه تخصصی قارچ سارا با سابقه‌ای 15 ساله در زمینه پرورش و تولید قارچ همچنین جلوگیری و رفع بیماری‌های قارچ همراه شماست و به شما این امکان را می‌دهد تا به همه تجهیزات و اطلاعات مورد نیاز برای پرورش این محصول براحتی دسترسی پیدا کنید.
شما می‌توانید برای اطلاعات بیشتر به صفحه اینستاگرام قارچ سارا مراجعه و از آموزش‌ها و مشاوره‌های لازم بهره‌مند شوید.
تماس با کارشناسان مجموعه تخصصی قارچ سارا : 02191308289
برگرفته از کتابهای ذیل :
کتاب سیگنال‌های قارچ دکتر مارک دن اودن
کنترل آفات و بیماری‌های قارچ خوراکی/ دکتر اسلامی‌زاده و همکاران
مبانی علمی پرورش قارچ خوراکی
