برای پرورش قارچ در منزل چطوری سالن پرورش قارچ خانگی بسازم؟
پرورش قارچ در منزل می‌تواند راهی عالی برای درآمدزایی باشد اما چگونه باید این کار را انجام دهیم؟
خیلی ساده و کوتاه بگویم، در هر جایی که بتوانیم رطوبت، نور، دما و تهویه را کنترل و مدیریت کنیم، می توانیم قارچ پرورش دهیم. شاید بگویید ” عه چه جالب پرورش قارچ کار خیلی راحتی بنظر میاد” ولی عجله نکنید تا آخر این مقاله را بخوانید و بعد نتیجه گیری کنید.
ساختمان تولید قارچ در منزل
بیاییم محیط پرورش قارچ را به سه قسمت تقسیم بندی کنیم:
- قبل از پیش سالن
- پیش سالن
- سالن اصلی
قبل از پیش سالن:
تصور کنید شما قصد راه اندازی یک کارگاه پرورش قارچ خانگی را دارید و می خواهید یک اتاق خالی، زیرزمین، خانه کلنگی یا پارینگ بلا استفاده و اگر در روستا زندگی می کنید آغل گوسفندان، انبار کاه و …. را تبدیل به کارگاه پرورش قارچ کنید .
در این موارد فضای قبل از پیش سالن به حیاط منزل یا درب ورودی خانه که به کوچه باز می شود است.
نکته مهم: بارگیری و تخلیه سالن از قسمت قبل از پیش سالن انجام می شود بنابراین کوچه های باریک که ماشین های حمل بار نمی توانند از آن ها عبور کنند، راه پله های طولانی و خانه های جنوبی کار را برای سالندار سخت می کند.
پیش سالن برای پرورش قارچ در منزل :
به محیطی که قبل از سالن اصلی ساخته می شود، پیش سالن می گوییم که محل نصب و نگهداری تجهیزات است و می تواند مشترک بین دو یا چند سالن باشد. از آنجایی که سالن های خانگی یا ساختمان های تغییر کاربری شده، از قبل ساخته شده اند باید بخشی از محیط را برای پیش سالن در نظر گرفت.
بنابراین با توجه به امکاناتی که در محیط وجود دارد پیش سالن می تواند در هر قسمتی از ساختمان طراحی شود.
ابعاد پیش سالن نباید بسیار بزرگ باشد به اندازه ای که تجهیزاتی مثل کولرآبی و گازی، رطوبت ساز، بخاری و کابینتی برای نگهداری ابزار و سموم، در آن مستقر شود کافی است برای این فضا تقریبا 2 متر نیاز است.
مهمترین مزیت داشتن پیش سالن رعایت بهداشت است، در پیش سالن حوضچه ضدعفونی کننده قرار دارد و تعویض لباس و کفش در آن انجام می شود.
سالن اصلی برای پرورش قارچ در منزل :
سالن کشت پرورش قارچ در منزل، محیطی ایزوله شده و مجزا از فضای بیرونی است که در آن براحتی می توان رطوبت، دما، تهویه، بهداشت و نور را کنترل و مدیریت کرد.
بنابراین ساختمان پرورش قارچ باید آب و برق و گاز داشته باشد. آبراه ای برای خروج آب اضافه، همچنین عایق بندی خوب برای حفظ رطوبت و دما داشته باشد و البته دریچه ورود هوا در ابتدای سالن و خروج هوا در انتهای سالن برای تهویه هم نیاز است.
معمولا جنس دیوار ها در سالن های خانگی از گچ است که مناسب برای پرورش قارچ نیست. زیرا رطوبت در سالن قارچ باید بالا بماند و گچ رطوبت را بشدت جذب می کند و مدیریت رطوبت را سخت می کنند.
بنابراین به عایق بندی های ثانویه مانند سیمان یا پودر سنگ و رنگ استخری یا فوم های نازک پلاستیکی یا نایلون های ضخیم گلخانه ای برای پوشاندن گچ نیاز داریم.
نکته مهم : عایق بندی سالن های خانگی باید بسیار با دقت انجام شود زیرا رطوبت بالای سالن قارچ می تواند باعث آسیب جدی به ساختمان شود.
تجهیزات سالن برای پرورش قارچ در منزل
حالا که با شرایط ساختمان تولید قارچ آشنا شدید وقت آن رسیده که تجهیزات سالن قارچ را بشناسید. توجه داشته باشید که تولید قارچ با کیفیت و خوب با کمترین ریسک به شرایط پایدار و قابل کنترل و تجهیزات قوی و سالم نیاز دارد.
لیست کامل تجهیزات یک سالن پرورش قارچ در منزل با متراژ تقریبی 50 متر به شرح زیر است:
1-تجهیزات سنگین :
- کولر آبی ترجیحا سلولزی 6 هزار
- کولر گازی 24 هزار
- رطوبت ساز یک و نیم اسب بخار
- بخاری گازی 12 هزار یا هیتر گازی
- مخزن آب 200 لیتری به همراه پمپ آب
- فن هوا دو عدد 40*40 صنعتی
- چهارپایه فلزی چرخ دار
- تابلوی اتومات سالن ( تابلو برق و ماژول تایمر و ترموستات)
- ترازو
- قفسه بندی
2-تجهیزات سبک :
- وسایل شستشو و نظافت
- فرغون
- بیل دو عدد
- ماله تخت کوبی
- نخ شیرینی، دستکش و سفره یکبار مصرف یا رول بستر،چاقو یا کاتر تیز، چسب زرد
- دماسنج میله ای دیجیتال
- رطوبت سنچ
- چرغ قوه
- داکت هوا
- شیلنگ
- سر آبپاش
- استابنولی 3 عدد
- دمپایی به تعداد نفرات
- ابزار برداشت و بسته بندی : نایلون پانچ دار 5 کیلویی، سبد،
قفسه بندی :
بهترین متریال برای قفسه بندی آلمینیوم است ولی به دلیل بالا بودن هزینه ها معمولا از جایگزین هایی مانند لوله های گالوانیزه که در برابر زنگ زدگی مقاوم هستند یا پروفیل های آهنی که ضد زنگ خورده اند استفاده می شود.
( هر شاخه لوله گالوانیزه یا پروفیل 6 متر است.
20 شاخه پروفیل 2*4 برای بدنه قفسه بندی.
14 شاخه پروفیل 4*4 برای ستون آن ها یا گالوانیزه هایی با مقاومت مشابه )
ابعاد قفسه ها برای پرورش قارچ
دو نوع طراحی برای قفسه بندی وجود دارد که بسته به شرایط سالن انجام می شود. قفسه های یک طرفه که یک سمت آن به دیوار نزدیک است و از یک سمت امکان دسترسی به آن وجود دارد و قفسه های دو طرفه که از دو سمت به وسط طبقه امکان دسترسی دارند.
عرض قفسه ها بر اساس ابعاد کمپوست طراحی می شود. یعنی 40*60 سانتیمتر، تمامی ابعاد مضربی از 60 یا 40 سانتیمتر هستند.
عرض قفسه از 40 سانتیمتر ( کمترین عرض )، 60 سانت، 80 سانت، 100 سانت، 120 سانت، 140 سانت و 160 سانت ( بیشترین عرض ).
عرض 160 سانتیمتر به بالا دسترسی را بسیار سخت خواهد کرد و پیشنهاد نمی شود.
نکته مهم : عرض قفسه های یک طرفه نباید از 80 سانتیمتر بیشتر باشد زیرا گردش هوا به درستی انجام نمی شود. هیچ قسمتی از قفسه ها را به هیچ عنوان به دیوار نچسبانید و با فاصله حداقل 15 سانتیمتری نصب کنید.
قفسه بندی برای هر سالن باید اختصاصی طراحی شود و در محل اصلی سالن جوشکاری و نصب شود.
طراحی قفسه بندی در سالن های خانگی تولید قارچ
جای مناسبی برای قفسه ها انتخاب کنید، برای این کار اول باید فضاهای دسترسی و راهروها را مشخص کنید:
- فاصله درب ورودی سالن تا ابتدای قفسه 80 سانتیمتر
- فاصله دیوار انتهای سالن با انتهای قفسه 80 سانتیمتر
- عرض راهروی وسط یا راه روی اصلی 100 سانتیمتر
- عرض راهرو های کنار دیوار 60 تا 70 سانتیمتر
سپس نقشه قفسه ها را بکشید:
- فاصله طبقه اول از زمین 20 تا 25 سانتیمتر
- فاصله طبقات از هم 60 تا 70 سانتیمتر
- فاصله آخرین طبقه با سقف سالن یک متر تا یک متر و بیست سانت
نکته : اندازه های گفته شده تا 10 سانتیمتر قابل تغییر هستند.
نصب تجهیزات پرورش قارچ در منزل
زمان نصب تجهیزات رسیده است. جاگذاری درست تجهیزات در عملکرد درست آنها تاثیر بسیار مهمی دارد.
با تاکید بر اینکه هیچ کدام از تجهیزات در سالن اصلی نباید نصب شود شروع می کنیم. بنابراین پیش سالن محل اصلی نصب تجهیزات است. کولر آبی در ارتفاع، بالای درب ورودی سالن درست بین دو ردیف قفسه بندی نصب می شود و داکت پلاستیکی که عرضی مناسب با دریچه کولر دارد ( مثلا عرض 50 سانت ) به دریچه کانال کولر وصل شده و تا انتهای سالن کشیده و با نخ به سقف آویزان می شود. بخاری گازی کمی دورتر از کولر روی زمین قرار می گیرد ( نصب دودکش بخاری الزامیست )، کولر گازی روبروی کولر آبی و فن مکنده هوا نزدیک کولر آبی تعبیه می شود.
برای رطوبت ساز چهار پایه چرخ دار متحرک ساخته شود که امکان جبجایی آن در کل سالن باشد.
اگزوز برای خروج هوا :
در دیوار انتهای سالن بین دو ردیف درست روبروی دریچه ورودی هوا دریچه خروج هوا ساخته می شود به این صورت که به فاصله نیم تر از کف یک دریچه با ابعاد 40*40 ساخته شده و فن تهویه هوا روی آن نصب می شود. به این دریچه اگزوز می گویند.
تست تهویه :
برای اطمینان از تهویه کامل در سالن تست تهویه انجام دهید. در حالی که اگزوز و کولر آبی کار می کنند.در سالن بوسیله ماده دودزا مثلا اسپند دود درست کنید این دود در مدت بیست ثانیه باید از محیط خارج شود.
تست نور سنجی و عایق بندی( درز گیری درب ها) :
داخل سالن بروید و تمام درب ها را ببندید، لامپ ها را خاموش کنید هیچ نوری از بیرون نباید به داخل تابیده شود و سالن باید در تاریکی محض باشد. یا به همکار خوب بگویید از بیرون درب آب بپاشد آب نباید به داخل نفوذ کند. راه نفوذ نور یا آب راه ورودی آلودگی و حشرات هستند بنابراین با دقت کافی درزگیری کنید.
برای تولید قارچ در منزل اگر به راهنمایی تخصصی نیاز دارید میتوانید از سارا نظری که مهندس کشاورزی و مدرس مورد تایید سازمان نظام مهندسی و منابع طبیعی میباشد مشاوره گام به گام دریافت کنید. مجموعه قارچ سارا تمامی مراحل ساخت سالن قارچ را برای شما انجام داده و تمام تجهیزات لازم ، مواد اولیه مانند خاک و کمپوست و لوازم مصرفی را برای شما فراهم میکند.
